Hari ikinyuranyo hagati y’abandura COVID19 barahawe urukingo n’abatarakingiwe

Dr. Menelas Nkeshimana ukorera mu itsinda rishinzwe kurwanya Covid-19 mu Rwanda akaba n’umuganga mu bitaro bikuru bya Kaminuza bya Kigali, wagiranye ikiganiro na The Bridge ku bijyanye n'inkingo hamwa na COVID19.

Mu kiganiro kirambuye, The Bridge Magazine yagiranye na Dr Menelas Nkeshimana ukorera mu itsinda rishinzwe kurwanya Covid-19 mu Rwanda akaba n’umuganga mu bitaro bikuru bya Kaminuza bya Kigali CHUK, yatangaje ko hari ikinyuranyo kinini hagati y’abandura covid-19 barahawe inkingo n’abatarakingiwe kuko abatarahawe inkingo za Covid-19 bishobora kubaviramo urupfu.

Dr Nkeshimana yagize ati ’’ Aba bantu bombi iyo ubafashe ukabashyira mu byiciro tuvuge abanduye Covid-19 nta rukingo bahawe n’abanduye barahawe urukingo, ikinyuranyo kirahari mu buremere bw’uburwayi usanga uwayanduye yararangije inkingo nk’ uko bisabwa agira ibimenyetso byoroheje, ntabwo bakenera kujya kwa muganga ndetse ugiye kureba no mu bapfa, abapfuye mu batarahawe inkingo n’abapfuye barahawe inkingo za Covid-19 abenshi ubasanga mu batarahawe inkingo; nibo batakaje ubuzima cyane.”

Komeza hasi usome ikiganiro cyose The Bridge yagiranye na Dr Menelas

The Bridge Magazine: Dr Menelas ni akahe kamaro k’inkingo?

Dr Menelas: “Ni ibirango bihabwa umuntu utarwaye kugira ngo umubiri we ubashe kumenya ibirango by’iyo ndwara ashaka kwirinda noneho nuhura na Covid-19 uzabashe kugira abasirikare bo kuyihashya utazahaye cyane.”

The Bridge Magazine: Igikorwa cyo gukingira kigeze he?

Dr Menelas: Mu Rwanda gukingira navuga ko bimeze neza, niba mwibuka hari intego y’uko 30% y’abagomba gukingirwa bagomba kuba bakingiwe mbere y’uko uyu mwaka tuwusoza; abandi 60% ikaba yagerwaho mbere y’uko umwaka utaha uzosa, kuko nibura hagomba gukingirwa 60% by’abanyarwanda bityo tube dufite ubwirinzi buhagije. Dukurikije aho tugeze kuri iyo ntego ngirango bimeze neza turasatira intego ya mbere ya 30% y’abanyarwanda mbere y’uko umwaka usoza.

The Bridge Magazine: Abahawe inkingo bagomba kwitwara gute?

Dr Menelas: Harimo guhana intera, kwambara agapfukamunwa, gushishikariza abantu kwishyura hakoreshejwe ikoranabuhanga kugirango amafaranga niba hariho ibyago ko hariho iyo virusi batayahanahana ugasanga amafaranga ageze mu Ntara, uburwayi burimutse kuko virusi nta maguru igira; nitwe tuyiha ubwo bushobozi bwo kuyihanahana hagati y’abantu bamwe n’abandi.

The Bridge Magazine: Umuntu wanduye Covid-19 yarahawe urukingo atandukaniye he n’utarahawe urukingo?

Dr Menelas: Aba bantu bombi iyo ubafashe ukabashyira mu byiciro byabo tuvuge abanduye Covid-19 nk’uko ubivuze nta rukingo bahawe; n’abanduye barahawe urukingo, ikinyuranyo kirahari mu buremere bw’uburwayi usanga uwayanduye yararangije inkingo nk’ uko bisabwa agira ibimenyetso byoroheje ntabwo akenera kujya kwa muganga ndetse ugiye kureba no mu bapfa; abapfuye mu batarahawe inkingo n’abapfuye barahawe inkingo bose bafite Covid-19 abenshi ubasanga mu batari barahawe inkingo nibo batakaje ubuzima cyane.

The Bridge Magazine: Ni izihe ngaruka za Covid-19 ku bagore batwite n’abonsa

Dr Menelas: Covid-19 nk’uko mwabibonye abagore batwite n’abonsa bagiraga uburwayi buremereye ugasanga barajya ku mwuka, bahatakarije ubuzima, inda zikavamo, bakabyara igihe kitageze, abana bakaba banapfira mu nda cyangwa se umwana akabaho, umubyeyi akitaba Imana abyara cyangwa se nyuma gatoya.

The Bridge Magazine: Covid-19 ihagaze ite kuva yagera mu Rwanda?

Dr Menelas:Uyu munsi tuvugana bisa nk’aho bicogoye ku ruhande rwacu mu Rwanda nk’uko mubibona, abari mu bitaro ni bake cyane, treatment center (ahavurirwaga) zarafunze; hamaze iminsi ntawe upfa bitandukanye na mbere aho hapfaga abantu 10 ku munsi n’umubare w’abandi bantu bashya bandura virusi ya Covid-19 uri hasi ugereranyije n’amezi yashize ariko ntidukwiye kwirara.

The Bridge Magazine: Ni gute abantu barushaho kwirinda indwara z’ibyorezo by’umwihariko Covid-19?

Dr Menelas: Mu guhashya indwara zandura z’ibyorezo ni ukubungabunga ubuzima bw’ abagirwaho ingaruka nyinshi kubera Covid-19; abagore batwite nk’uko wabivugaga muri Covid-19 byari umwihariko ko tugomba kubungabunga abatwite n’abonsa cyane cyane nk’igihe cyo kujya gupimisha inda ukabikora mu buryo buzatuma ibyo agomba gukorerwa kugirango ubuzima bw’umwana n’umubyeyi bugende neza bitaza guhinduka ibyago byo kwandura Covid-19; abakuze bari basanzwe bafite izindi ndwara za kanseri n’izindi aba ni abantu twari dusanzwe dufite mbere y’ibihe bya Covid-19 ubwo hagomba gushyirwaho uburyo ibyo bivuza bakomeza kubyivuza ariko mu rwego rwo kwivuza ntibize gutuma bandura Covid-19.

 

Sangiza abandi iyi nkuru

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Solve : *
19 + 16 =